T- Gemara, Berachot 40b, mun a "Bracha kisei a hinlah HaShem min(Shem U'Malchut-thucheng-> A-donai, E-lohenu Melech HaOlam) ajaolouva ahileh bracha seijin akisim poi."(S"A O"C 214 injong hitima chun halacha posek abol in, Tosafot(Berachot 54a) in Rabbenu Shemaya sei, aseijin 'Perek HaRoeh' mun a bracha akiseipoh hojouse chu Shem U'Malchut jaopuma seingai ahi ati. Poskim ho kikah'a bracha(Shem U'Malchut puma) seiding ham seilouding ham tia lungsa-ihna(doubt) um dinmun jong aum ji nai, hinlah alhangpia Bracha iseitengleu Shem U'Malchut jaosah lou ding tina aumpoi, tekahnah'a van-gin pet ham ahilouleh kol phet pet ham, hiche ho'a jong Shem U'Malchut jaosah loutea bracha aseiloi jong aum in ahi.
Kol phet toh van gin Beracha
Mishna Berachot(54a) in aseibanga mikhat chun van-agin pet ajah ham ahilouleh kol aphet pet amu ham ahileh 'She'Kocho Ugvurato Maleh Olam' Beracha asei ding ahi. RAMBAM(Berachot 10:14) chuleh Tur (siman 227) in 'adei'a ahileh Oseh Ma'aseh Bereshit' joh asei thei ahi ati. Shulchan Aruch 227:1 in Halacha chu ania(Mishna Berachot toh RAMBAM leh Tur) chiepi ding ahi ati, Kolphet amu-mu chun "Baruch Atah A-donai E-lohenu Melech HaOlam Oseh Ma'aseh Bereshit" bracha aseiding ahi, chuleh van-gin ajakhat chun Bracha "Baruch Atah A-donai E-lohenu Melech HaOlam She'Kocho Ugvurato Maleh Olam" aseiding ahi ati. Van gin toh kolphet chu thakhat a akito-khah'a ahileh halacha in aseibanga Oseh Ma'aseh Bereshit bracha chu kisei ji ahi, hinlah van gin toh kol phet themkhat akikah'a ahileh achunga akiseibanga bracha achom-chom asei thei ahi.
Hiche chungchanga Ben Ish Chai (Ekev 1:16) in aseibanga Baghdad a akichiepi chondaan chu ahileh Shem U'Malchut jaoloutea bracha aseijiuvin ahi. Ben Ish Chai injong hiche chondaan akijuinah ajieh chu ana hetlou jieh'a, a Rabbi, Rabbi Eliyahu Mani koma ajieh chu adong in ahileh, Petach HaDevir(227:3) mun a ajieh akisei in ahi atipieh in Chevron mun a jong chondaan a hiche bracha akisei tengleh Shem U'Malchut jaolouva akisei jin ahi ati. Ben Ish Chai in Petach HaDevir lekha bu aneilou jieh a ajieh jong chu sunloutea alekhabu chu hitichu Shem U'Malchut kijaosahlouna ajieh helouvin achaitai.
Petach HaDevir lekhabu chu amu jouchun, chondaan a bracha(van gin toh kol phet bracha) a Shem U'Malchut ahung kijaosahlouna ajieh bulpatna chu hiti-hin asun in ahi, van-agin jou-jouva chu bracha chu aseipai ngai ahi in, apet achu aseilouva ahileh Bracha chu aseithei talou ahi. Bracha chu apet a, second 2(ni) sung ham a aseiding ahitah jieh'a chu, koimachachun aphat achet-chet chu ahetlouding ahi jieh'a bracha achu Shem U'Malchut kijaosah lou ahi, hiche chungchonna van chu khatvei aliep a ahileh bracha khat bou kisei thei ahi; van chu hung thiengset henlang athah beh'a van chu liep kit taleh, bracha chu athah seikit thei ahi, hiche dinmun ajong van chu hung thiengset a athah beh a leip thah ham ahilouleh van chu aliep sa ham tia mikhat chun ahetlouva ahileh, HaShem min chu hetlouva mohseh'a anaphahpoh khah thei ahi. Hiche ho akonna kiven nadinga Baghdad te chondaan achu van gin/kolphet pet tengleh Bracha a Shem U'Malchut ajaosah jilou u'ahi. Yaskil Avdi(vol. 7, p.387: Vol 8, p.185) a akisut daan in, hiche chondaan hi Yerushalayim injong akijui in ahi akiti.
Alelanga, MARAN zt"l(Yabia Omer, vol.4, 4:28; Chazon Ovadia, Berachot, p.463) in achunga kisei pen chu achiepilou* ahi chuleh daan chu hiti hi ahi ati, van gin toh kolphet halacha lampang chu alhangpia mijouse tobang in ahet ahi, chuleh van aliep leh liep lou chungchanga bracha chu athah seidi ham seilou di ham tia, giltah'a hetna sangtah nei angai poi ati, Hiche dinmun a halacha chu masanga Chachamim hon posek anabol bang uva bracha chu Shem U'Malchut puma Shulchan Arukh in aseibang seiding ahi.
MARAN zt"l in daan asei dungjuia atamjo in amaho chondaan akikhel uvin, kolphet toh van-gin beracha aseitengleu Shem U'Malchut ajao sah jiuvin ahi. Phat khat jongchun Maran zt"l in shiur anei pet laitah'a mikhat adingdoh in van agin jieh achu beracha chu Shem U'Malchut pum in asei tan ahi, hiche pet chun Maran zt"l injong hiche pa chun Shem U'Malchut puma Bracha chu aseijieha pachatna apieh in ahi.
*hetding chu Ben Ish Chai anasat dan, judaism sunga dinga adinmun alet dan chu, Nisa avahdan mijouse in ahet banga, sei jong angai poi. Maran zt"l chun Ben Ish Chai chu ajaa ma-ma jingin ahi, halacha lampanga jong Maran chun akiniel pi jing jin ahi, hinlah akiniel pi man achu Ben Ish Chai chu suhminset ding tia lunggel ema anei a abol ji ahipoi..
Translated from Parashat Eikev 22 Av 5782 Moreshet Maran haShiur HaShavua
T2-Rabbi Yehoshua ben Levi in aseijin ahi "koitobang hamkhat chun aloi khat chu ni 30 sunga akimutopi louva, hiche jouva ahung kimuto hontengleh chun shehechyanu bracha asei ding ahi, chuleh aloikhat chu lha 12 jouva akimutopi a ahileh Mechaye Hametim bracha aseiding ahi." (Gemara Brachot 58b).
Rosh toh Tosafot dungjui a laia loi khat kiti pen hi iloi ingailutkhat, imu tengleh kipanah'a kidim ji, ama toh ikimuto tengleh tina ahi atin ahi.(Rambam Berachot 10:2 chuleh Shulchan Arukh 225:1 injong hitima chun aseijin ahi)
lha 12 joutengleh iloikhat imu leh 'Mechaye Hametim(athiho athosah kitthei HaShem koma thangvahna(bracha) ahi)' akiseilo na ajeh chu Maharsha(Rabbi Shmuel Eliezer HaLevi Eidels) in hitin ahilchen in ahi, kumseh leh Rosh HaShana toh Yom kippur tengleh koi chu hingdiham ahilouleh koichun hiche leiset adalhah ding ham tia mijouse chungthu kitan ji ahi, hiche jeh'a koihamkhat chun aloikhat chu kumkhat sung jouva akimutopi a ahileh, aloipa chun kum masa jouse chu ahin gaalkai jeh'a HaShem chunga amin thieng jaopuma thangvahna kisei ji ahi.
(Poskim atamjo in Shem u'Malchut(Barukh Atta A-donai..) jao puma bracha hi seiding ahi atiuvin ahi.(Tosafot, Mordechai(Berachot 54a), Ramban(Torah HaAdam, Shaar HaHodaah 15a), Rosh (4:3), Chida(Shiurei Beracha 225:1 chuleh Erech HaShulchan 225:1))
Ben Ish Chai(Ekev 1:13) in Mechaye Hametim bracha hi loilepai akimuto a aseipet u khatvei cha jong kamu kha nai poi ati. Rabbi Yaakov Chagiz (Halachot Ketanot 320) in ajeh chu ahileh amaho khanga miho chu lekha(message) kithot to ji uva leh aloite adam uchu ahetsa ahijeh uva atah a akimuto teng uleh Mechaye Hametim bracha asei jilou’u ahi ati. Chida(Birkei Yosef 225:3) injong apupa Rabbi Avraham Azulai injong hitima chun asei in ahi ati. Tukhang diehset a telephone ho aumtan iloi lepai hotoh kihoumat ding itileh jong abeilheh tan ahi. Hinlah tukhang geia jong iloi khat tochun telephone hihenlang lekhathot a jong kihoumatna aumlouva ahileh kum khat(lha 12) ahung val a ikimuto a ahileh Mechaye Hametim chu, Shem U'Malchut puma seiding ahi.
Rabbi Eliyahu Chazzan(Egypt a Rabbanim ho khat) in Taalumot Lev (vol. 3, likutim, O.C 24) a asutnah'a Mechaye Hametim bracha banga iloikhat tochun ni 30 sunga chu telephone/lekha thot a kihoumatna aum a ahileh Mechaye Hametim bracha banga chu Shehechyanu jong chu seitalou ding ahi ati. Hinlah hiche hi adiehlou ahi, ajehchu Mechaye Hametim ahinkiseilo na ajeh chu ahileh iloikhat chu athi/ ahin akihetlou jeh a kisei ji ahi, tua chu telephone/lekhathot ho a konna iloipa tochun ikihoumat pouva ahileh athi/ahin chu hetdoh thei ahitah jeh’a mechaye hametim sei ngai talou ahi. Hinlah Shehechyanu chu iloikhat/ingailut khat atah a ikimutopi tengleh akikipah jeh'a kisei ji ahi, ni 30 sunga ana hin(damthei) nahlai jeh'a kisei ahipoi. Hiche jeh'a chu ni 30 sunga iloikhat/ingailut khat tochun telephone ham ahilouleh lekhathot hoa ana kikihou jeng jongleh atah mel a ni 30 jouva ikimuto tengleh akipah akihijeh'a shehechyanu bracha sei nalai ding ahi.
Mishna Berurah(225:2) in hiche chungchanga safek berachot lehakel daan jui ding ahi ati, hinlah Maran zt"l hin hitichu achiepi poi. Maran zt"l in lha 12 masanga iloikhat toh ikihouva ahileh bracha sei ding seilou ding aboina chu Mechaye Hametim chungchang a bou ahi, shehechyanu vang iloikhat/ingailut khat toh telephone/lekhathot a kiki hou jongleh ni 30 jouva ikimuto leh bracha chu Shem U'Malchut puma seithei ahi ati.
Khenkhat in iloikhat chu ni 30 jouva iki mutopi jongleh bracha seilouding ahi ati, ajehchu hiche hi ingaluttah hotoh ikimuto tengleh kisei ji ahin, hinlah mikhat chun angailut lou khat jong chu kangailu e tinah'a bracha chu mohseh a ansei doh khah thei ahi atiuvin ahi.
Ben Ish Chai (Ekev 1:14) injong hiche ho jeh'a bracha chu seilouva pha ahi ati. Hinlah akichiepi chu ahileh, iloikhat/ingailut khat chu ni 30 jouva imu a ikipa a ahileh bracha chu Shem U'Malchut puma seiding ahi. Hitichun Rabbi Yosef Yedid Halevi injong achiepi in ahi(Birkat Yosef, vol.2, p.154). Sefer Masa'ot Yerushalayim(p.71) in hitin asun in ahi, Munkach a Rebbe, Rabbi Chaim Elazar Shapira(Minchat Elazar lekha sunpa) injong Rabbi Shlomo Eliezer Alefandri ("Saba Kadisha") akimutopi pet chun Shehechyanu aseijin ahi.
Achomlam: Iloilepai/ingailut mi ho:ipa hihenlang, i Rabbi hihenlang, ichate, isopi, iji, inu hijongleh ni 30 jouva ikimutopi a, ikipah'a ahileh shehechyanu chu Shem U'Malchut puma seiding ahi. Hiche ni 30 sunga chu telephone ham ahilouleh lekhathot a anaki kihoupi tajongleh ni 30 jouva ikimuto teng Shem U'Malchut puma Shehechyanu bracha seithei ahi. TeShuvot Yam HaGadol(siman 24) in ni 30 jouva telephone a ahilouleh radio a iloikhat aw chu ijah jongleh (shehechyanu) seithei ahi tichan gei in aseijin ahi. Hinlah Maran zt'l in hiche chu achiepi poi ajeh chu Chachamim ho in anasei sa daan khat'a chu thu hapbe thei ahipoi. Gemara injong aseichen in shehechyanu bracha seinadinga chu iloikhat chu atah'a kimuto pi ngai ahi ati, a aw bouseh jah'a chu ahithei poi.
Hiche thudohleh donbutna hi Rabbi Yitzchak Yosef shli"ta in a shiur neinah newsletter, Parashat Lech Lecha, Moreshet Maran, 10 Cheshvan 5783 apat hung kitranslate ahi.
T3. Rabbi Shlomo Zalman Auerbach in microphone apat awging ahung potdoh khu, apao pa awtah ahipoi, ama awgin apat kikhel(electrical signal a kikhel) a hung gingdoh ji ahi, hiche jeh'a koiham khat chun microphone apat bracha ham aseia ahileh angai ho chun mitzvah suhbulhit nadinga Amen tia donbutna apieh ding'u kiphal poi ati.
Rabbi Moshe Feinstein in Igrot Moshe 2:108 chuleh 4:91:4 mun achun hiti hin asun in ahe, Microphone apat awging chu akikah'a kikhel tajongleh a awgin chu apao pa in asei bangchet a a'aw(soundwave) apotdoh jeh'a, Koihamkhat chun microphone a bracha seitajongleh angai hochun mitzvah suhbulhit nathei dinga Amen tia adonbut thei uahi ati, hinlah hiche daan akhoulou kijui hi kiryat shema toh birkat hamazon ahuoptha poi ati. Chuleh microphone hi athah beh'a kisem ahijeh'a Judaism sakho juinah'a microphone ho hi manlouva pha ahi ati. Rabbi Moshe Feinstein bangin Chazon Ish injong achiepi in ahi.
Hiche kihoulimna(discussion) ho ahung konna chu ahileh Mishna(Rosh HaShana 27b) a, Koihamkhat chun sofar chu ko-hom/khuh a mutging tahenlang aja hochun sofar chu jalouva ko-hom akonna sofar gin kithong bou chu jataleh, hiche agin kithong apat sofar ging ngai ding mitzvah chu akisuhbulhit theilou ahi. hiche jeh'a tua microphone chungchanga jong chu microphone apat awging ahungpot chu apao pa awtah ham ahilouleh tua ko-hom apat awkithong kile jah tobang chu ham ti aboina aumjeh'a hiche chungchanga kihoulimna um ahi.
Sephardi te in halacha ajuipen chu ahileh Rabbi Ovadia Yosef in Rabbi Shlomo Zalman Auerbach in aseibanga halacha asei chu ahi, Rabbi Ovadia Yosef in hitin hin halacha chu ahin seilha in ahi, Bracha aseipa chu microphone jaolouva a aw chu najah thei ding ahia, amachun a aw chu akijah chen theinading bouva microphone chu aman ahia ahileh a bracha seina chung'a chu Amen nati a mitzvah jong nakisuhbulhit thei ahi, ahivanga microphone jaolouva a aw chu najah theilouva, microphone toh akitho tengleh bou najah thei a ahileh mitzvah chu nakisuhbulhit thei lou ahi. Hiche hi purim nia megillah ngailhah ding mitzvah toh hung kibang le-le ahi, Purim nia mijouse thakhel a megillah simpa aw chu microphone toh akitho tengleh bou najah thei ahialeh mitzvah chu nakisuhbulhit lou ahi, hinlah microphone jaoloutea aw najah thei a microphone chu a aw agin cheh nading/akijah chen natheidinga bou aman ahileh vang mitzvah chu nakisuhbulhit thei ahi.(Chazon Ovadia purim, p.57; Yechave Daat 3:54, Yabia Omer 1:19, TeShuvot HaRishon letzion vol.2 E.H. 10)
Rabbi Yitzchak Yosef in, Motzei shabbat shiurim kum 5774 elul lha a ahoulim nah in, live broadcast/livefeed ahilouleh telephone ho a kon angai khat chun Mitzvah akisuhbulhit louvang uva, Amen tia adonbut thei u'ahi, ahilouleh shelichot laitengleh Yod Gimel middot ahilouleh aramaic paova selichot hochu atah a minyan a jao hih jongleh live feed apat aseithei ahi ati. Hitimachun Rav Ovadia Yosef (Chazon Ovadia Yamim Noraim p. 21) injong asei in ahi shelichot laitengleh Yod Gimel middot ahilouleh kaddish jouleh Amen tia jong adonbut thei ahi ati.