Amasapennin, kitupding kiti hi Torah akonna thupeh ahi tia phutdet uhite.
Gemara (Eruvin 200b) in hitin iseipih uve"Rabbi Yochanan in hitin asei'e; Torah hi inakipi hihleu, kitupdan daan ho mengcha akonna ikijil deu ahi" hiche akonna ihetthei uchu ahile kitupding daan hohi Torah a kipesa ahi. Ahivanga hoilai a muthei ham?
Tzniut ding apoimodan hi Torah akipatnah'a akisei muthei ahi. Adam le Chava in chihna thingphung akonna thei aneh honjou chun von akivon honlou chu akihetdoh hon in ahi, theichang(fig) na akonnin von akikhui hon in ahi, hitia akisei bangin "Hichejou chun amit hon akihong hon in, chuleh von akivon honlou chu ahe hon in ahi; hiche jouchun theichang(fig) na akhui honin von akisep honin ahi" akiti.
HaShem in jong kituptah akivon hon dingin pan alan ahi, passuk a akisei banga "Chuleh HaShem in Adam le ajinu adingin savun akonnin von asep pih in akivon sah honnin ahi" akiti. abanna inuteu lang honjong kitup ding dan tzniut langpanga iha hil uvin ahi. Sarah imeinu chu phat atamjo puonbuh in aum in ahi akiti, vaanteel hon Sarah imeinu hoilai umham tia Avraham avinu adohpet akonna hetthei ahi, adonbutnah'a puonbuh sunga um ahi ti akihen ahi, Sarah imeinu chu puonbuh sunga um ahi. hitabanga chu Rivka imeinu in Yitzchak avinu amupet chun gangchel in puondeil in akikhu khum in ahi akiti. Halacha (א,קעח סימן דעה ביורה א"והרמ יוסף בית) in tzniut ding kiti hi passuk "תלכו לא ובחוקותיהם(amaho(gentile ho) chon chandan najui lou deu ahi)" akonna kiladoh ahi. Shulchan Aruch in ahilchet in koitabang khat chu kituploutah'a auma ahile hiche halacha (tzniut ding) hi apalket u'ahi.
Tukhang'a numei hojong natohlampangin aha pan uvin ahi. Anatohna uva numei tamtah thusei/kihilna thusei in apang in ahi, thudoh chu ahile hiche ho hi halacha daan dungjui a phal hinam? abanna Shabbat ho hamtengle ahiloule a maljin hokoma numei khat chun Dvar Torah(Torah lampang thusei) asei ding phal ham? Pasal umna mun a numei in hou inna Class alah ding phal ham?
hiche hojouse donbut nadinga Gemara ivetmasat'u ngai ahi Gemara Kedushin Daf Ayin(70a) a Shmuel in hitin asei'e קוֹל בָּאִשָּׁה עֶרְוָה(numei o chu saguohkeu tabang ahi ati), hilai mun a numei koma "hello/Shalom" tichung chang kisei ahi, hiche chu phal ham ajehchu nangin hiche nadohnajaal a numei nu chun nandonbut ding ahi. Gemara in hitin adonbut e קוֹל בָּאִשָּׁה עֶרְוָה Phal ahipoi, Rashba in hitin ahilchen nah'a asei'e numei o chu tua akiseina dinmun(hello/Shalom) abou phal lou ahi ajehchu hiche dinmun a chu akihoupi nu tochun akihouhonnah'a relationship/kingailutto na jao ahi hiti akihoutengle chu akihounah'a akijopna(connection khat) umji ahi hichedinmun ahitengle chun kiven a pha ahi. hichedinmun chu hilou a thildang ahile vangphal ahi tekahnah'a nadam-dam hinam, shalom tiho seiloutea thilkhat nangai chat ham dukan nachi a aman nadoh ham kosher am kosher louham tia nadoh ham ahilevang connection/khohsahnah'a nadoh/kingailutto napa ajaolou jeh'a phal ahi קוֹל בָּאִשָּׁה עֶרְוָה in ahoptha poi akiti. Ihetma bang uva Pasal in numei lasah angai ding phal ahipoi hiche chu קוֹל בָּאִשָּׁה עֶרְוָה(numei o chu saguohkeu tabang ahi ati) in ahoptha ahi.
Numei khat chu mipi lah'a dinga Dvar Torah/kihilna thu sei/class a thu aseile adinnah'a chu atahsah pumpi(alu akon akeng chan) namu leh vetloua namit nakivending ahi, Rav Moshe Feinstein in Igrot Moshe Orach Chayim Khelek hay/5 a asun in ahi, amasapennin pasal le numei toukhom lou ding tin asun in ahi/ sekhenna aum ngai ahi. Hiche thuseinu chun angainadol(niseh ham/hapta seh ham)a aseilou kahlah hamboua asei ahile phal thei dinmun a umthei ahi ati, hinla atou ngai ahi, abanna tzniut tah'a abol ngai ahi, abanna beit knesset/hou inn mun toh Beit Midrash/Torah jilna mun hilou a inna abol ahile phal ahi. Hiche chu Rav Moshe Feinstein sei dungjui ahi.
Rabbi Pesach Falk Levush Shel Torah a Rav Moshe Feinstein chun ipi asei ham het-hahsa e ati iti phalna kipi thei ham ati, ahiloule Rav Moshe Feinstein lekha achu midang in akihapbe ham khat hinte ati, Rabbi Pesach Falk invang aseiding akiphalpoi ati hitamabanga chu Shevet HaLevi(Rabbi Shmeul Wosner) injong akiphalpoi ati aman ajeh hiti asei e Ajeh chu ahile hitabang dinmun/mipi lah'a houlim ding akiti tengle ahoulim hochun a o(voice) uchu angai ding, min angai nom nadinga, mi thanup nadinga houlim jiu ahitai hetdinga poimo ho bou aseidoh/apih doh hitalou, apih doh dan jeh ajong phal ahipoi, mipi lah'a houlim khatchun atahsa acha dan(body language) chule ahoulim dan abonna ahoipen hiding kidei ji ahi hicheho jouse jeh a phal ahipoi, akipatnah'a ikihil bang uva "Shalom/Hello" numei in pasal ati ding phal lou abanna pasal in numei ati ding phallou ajehchu kingailutto na/relation/connection aumjeha phallou banga chu laia Numei khat chu mipi lah'a dinga Dvar Torah/kihilna thu sei/class a thusei ding jong chu phallou ahi. Mikhat chu phatsot tah ahung ding tengle chule ahung houlim tengle connection/kimatna/ngailutna chu ajoa iseima bang uva hung umji ahi. Adihsetna ahoulim nu chun mi-mit alah ahilouleh atahsa acha dan(body language) chun mi-mit alah ahile hitabang dinmun achu ahoulim ding chu phallou ahi tin Shevet HaLevi in asei e .
Achomlah'a daan akhoulou chu ahile Rav Moshe Feinstein in Numei khat chu mipi lah'a dinga Dvar Torah/kihilna thu sei/class a thu asei ding ahile Tzniut tah'a aseile ding ahile phal ahi. Nathusei daan, hetna napih doh daan chu poimo ahi, Tzniut akitengle kivondaan bou ahipoi chaloh daan, mimitmu a iti naum am, milah a nalhatdaan hojong ahoptha ahi von kitup a kivon ding kiti chu Tzniut topic holah'a khat bou ahi, Tzniut tichu kivondaan bou ahipoi, kivondaan sanga atamjon chule akhoujon ahi. Pasal khat namu a nanui kisan a kimatna/connection umji ahi, hiche connection chu kituptah nakivon ham nakivon lou ham hicheho sanga chu pha lou jo ahi. Hiche connection/kimatna chu nanui seh'seh ham ahiloule pasal pa naseiphat jeh ham hicheho neocha-cha jeh'a chu umthei ahi, hiche chu ase pen ahoiloupen ahi.
Gemara in hitin asei e "אין שואלים בשלום אשה" hichetabang machun Shulchan Aruch Even HaEzer Siman Kaf alef(21)Sief vav(6)injong posek abol in ahi Numei khat chu kihoupiding/Shalom/na dam-dam hinam tiding phal ahipoi, hiche dohnading mi nganse jong bollou ding ahi akiti ahiloule ajipa koma dohsah dingjong phal ahipoi.
Mikhat jipa koma najinu koma nadam-dam hinam/shalom kathot e neina seipih o tiho phal ahipoi. ahivanga Gemara in asei nah'a chu ajipa koma vang ajinu chu pha-pha hinam tia nadohthei ahi akiti. Hiche hi vaantil ho'a kona ikijil dohthei uahi, Avraham avinu koma Vaantil hon Sarah chungchang adoh akonna ikijildoh thei uahi. Gemara in hiche akonna chu ihiluvin ajipa koma ajinu chu(anat jeh'a ham ahile) phadom tam ahiloule dam-dam hinam tichu dohthei ahi hinla pasal pa koma najinu chu shalom/dam-dam hinam/pha-pha hinam tia ken kasei e tia einaseipih o tiho seiding phallou ahi ajehchu hiche ho jaal a mikhat le mikhat ki-ki nai cheh ji ahi.
hitamabanga chu lampi ahiloule mundang-dang a Shalom/hello/naphat-phat hinam tiho chu ilung'a behdan ji a mikhat-lekhat kinaisah/kingailutto sah thei ahijeh'a shalom/hello tiho seiding chu ahoipoi. Shabbat nia shalom ti ding ho akonna jong kiven a pha ahi, Rabbi Nissim Karelitz dungjui mikomma mazal tov tiho toh akibahpi ho chu seiding phal hitajongle kiven a pha ahi ati.
Mazal tov ho seiding phal ahile ipi dinga Shabbat Shalom ti nading ho akonna kiven ngai ham? Ajehchu ahile Mazal tov chu phatseh'a kisei ahipoi hinla Shabbat Shalom ahung kiti tengle phatseh tabanga hapta seh'a kisei ji ahi, hinlah Shabbat Shalom tichu assur mong-mong ahi tina jong ahipoi numei/pasal in pasal/numei koma asei akonna kiven a pha ahi kiti ahi, koitabang ham khat pasal/numei chun numei/pasal koma Shabbat Shalom gati taleh hiche dinmun achu khatchun asei ahiphat chun Shabbat Shalom le seilou ding chu ahoipoi hiche dinmun avang chu Shabbat Shalom ale ti a pha ahi, hinlah hitabang dinmun ho akonna kiven a pha ahi adeh-a pasal toh numei nu chu akihekhalou ahile hiche tabang dinmun akonna akivenna pha ahi. Nakihetpi khat ahi'a nakihetmo sah'a Shalom/Shabbat Shalom/hello tiloua nachi pei-pei lechun kilomlou/khanse a min akilah khah ding ahile vang Shabbat Shalom/hello tia pha ahi, hinlah nakinaicheh/kingaitto cheh ding dinmun avang nakikoilou hel ding ahi.
Shulchan Aruch Even HaEzer Siman Kaf alef(21)Sief vav(6)injong posek abol in ahi Numei khat chu kihoupiding/Shalom/na dam-dam hinam tiding phal ahipoi, hiche dohnading mi nganse jong bollou ding ahi akiti ahiloule ajipa koma dohsah dingjong phal ahipoi, numei nu chu adamlou ahet ham Juda khat hinajaal a khohsah nah'a ahiloule juda khat hinajaal a akithopi nom ham ahile vang pasal pa koma ajinu chu pha-pha hinam tia nadohthei ahi akiti. Hinlah moh doh-doh connection/kinaiding deisah najaal a ahile vang phal ahipoi.
Halacha a von asan numei hileh pasal hileh kivon louding kiti aum in ahi. Numei hodinga khou dihset ahi, ajehchu kitupding chungchang in ahoptha in ahi, asan hin mi-mit alan ahi. HaShem in rong asan ahinsep a, asan akimutengle imit in avenom jin ahi, chule mijong mi-kigin sah/athoukhang jin ahi; koitabang hamkhat chun thisan amutengle apet-pet in kiginnah/reaction anei pei jin ahi. Hiche jeh'a asan akonna ikikangse jiuvin ahi. Hilchot khukot Avodat Kochavim siman kuf ayin khet in Shulchan Aruch a hitin asei'e "Gentile ho umchan/chondan a nachonlou deu" kiti in ahoptha ahi akiti, Rema in hiche hi eihon ikivonding'u phal ahipoi ati. Shach in hitin ahilchen in ahi, tzniut miho chun von asan akivon jipouve akiti, alelanga von avom kivonding chu thilpha ahi ati, Gemara a akisei banga מי שיצרו מתגבר עליו ילבש שחורים ויתעטף שחורים, aninah'a Beit Yosef a Maharik in hitin asei e masoret beyadeinu(eiho chonchan chu ahile) lehagpid allevishad adom livnei amenu akiti, hiche akonna hetthei von san kivonlou ding halacha hi numei ho ading bou ahipoi hinlah pasal hoa ding jong ahi. Gemara Brachot a thusim khat a Rav Adda bar Ahava in numei khat in von san akivon amu in, numei nu von chu abottel in ahi achainah'a numeinu chu goya ahi ahinhedoh in ahi, hiche jeh'a goya chun Rav Adda bar Ahava chu ahehdoh in ahi, hiche akonna jildoh thei chu ahile Banot Israel hon von asan akivon jipouvin ahi. Burgundy red toh brown kihal thim hokhu kivon thei ham? Rav Elyashiv in Burgundy(asan dup) hochu aha sanlou phot le phal ahi ati. Rabbeinu Bachaye in sheva adom hu sheva shel ga'avah tin Shemot kaf khet in asun in ahi. Rashi in von avom kivon khat chun avom akivon jaal a amachunga achna'a ahinpu jin ahi ati, hiche chu asan alelang ahi ajeh chu asan chu ga'avah ahinpuh pih jin ahi.
Abonna achomla kiseile asan kiti pou-pou von lou a pha ahi. Darchei Teshuva in "tukhanga goyim hon angainah'a asan akivon jilou jeh uva asan kivon man a "Gentile ho umchan/chondan a nachonlou deu" tithu aumpoi" ati, hinlah akichipi chu Poskim tamjon Darchei Teshuva sei chu aseipouvin ahi. adeh a Maharik in kabala beyadeinu masoret beyadeinu lehapid levishat adom tin asei e, hiche jeh'a mikhat chu hiche chungchanga machpid(strict) ahingai in ahi. achomlam a vel sei kit dingin von asan hochu koidoh ding ahi, burgundy(asan dup) chu akhohpoi. von a asan themkhat-khat bou aum le akhohna aumpoi akiphal lou kiti chu von chu atamjo asan ahiloule apumma asan ahile kiti ahi. Masoret beyadeinu(hiche chondan ijui uhi chondan) sanga chu numei hodinga tzinuit toh kisai ahi.
Numei hon toka akichen chungchanga Poskim ho ivetle, aphal lou nau ajeh 4 aum in ahi
1.Machloket(kiniel nah)-"Lo Yihyeh Kli Gever Al Isha,(pasal von chu numei chunga umlou ding ahi)" (Devarim 2:5.) Minchat Yitzchak chule Poskim adang-dang in hitin asun e "toka kitichu pasal von ahi-toka chu numei toka(numei dinga kisem mong-mong) hitajongle toka kitichu pasal dinga ahi, hichejeh'a color ahiloule alimle gong chu numei toh kitoh dinga kisem hitajongle pasal von a kisim thou-thou ahi" hiche jeh'a phallou ahi akiti. Hinla abangin alekha sutna uva aniel kal in ahi, tekahnah'a Chacham Ovadia, Avnei Tzedek chule lekha abangkhat in hitin asei e, toka chu numei adinga akisem ahi tia akihetthei levang "Lo Yihyeh Kli Gever Al Isha,(pasal von chu numei chunga umlou ding ahi)" (Devarim 2:5.) tichun ahoptha poi ati.
2.Tzniut lampanga phallou nah- Toka hohi atamjo tzniut toh kisai ahijeh'a phallou ahi, tekahnah'a toka a tight val hochu tzniut lou ahi akihejing in ahi. Poskim hon aseinah'uva toka chu tight hihjongle keng(legs)ho asekhen ahijeh'a tzniut loua akisim in, mi-mit jong alan ahi hiche jeh'a tzniut lou jeh'a phallou ahi ati
3.Ovdat Yehudit-Chachamim hon judate in alhaangpia achipeu chu aniel kal dinga numeiho amah-uvin ahi. Alhaangpia houbolna mun hoa/hougut mi ho ivetle toka akichen mi aum ngai poi, toka chending chu alhaangpia akichipi loujeh'a toka chen ding chu phallou ahi.
4.Minhag jeh'a-hiche hi point athumchanna toh akibangjep in ahi. Minhag Israel(akhang-akhang a Israel sunga chondan) chu ahile numei hon toka akichen jipouvin ahi, hiche jeh'a numeihon toka kichen ding phallou ahi. Minhag Israel chu ahile skirt ahiloule dress akivonjin kengho ado-lou nadinga von chu ki-kivon jin ahi. Skirt ahiloule Dress kivonpet tengjongle ikhup ho ado-lou dinga kichih thei ngai ahi, ajehchu hiche ahung hitengle chun toka chensanga chu khohcheh ahi tia Rabbi Ovadia Yosef in Yabia Omer a asun in ahi.(School khat a hi-short skirt ahiloule toka khatpen-pen bou hithei ding ahi, hoichepen hi school chapang ho chensah ding ham tia adohle Rav Ovadia in Skirt achom(akhupkhellou) sanga chu toka avai-alen(wide/baggy pants) chu chendingin adeisah joh in ahi)
*Toka kiphallouna ajeh vel vetkit uhite*
Tua isei deu chu ahile Pajama toka(emut dikonna toka) chungchang ahi, toka chen thei chen louthei chungchang iseichai tauvin, toka chu alhangpi a numei hon akichen ji pouvin ahi, ajehchu Poskim tamjo in toka kiti mong-mong chu pasal von a asim uvin ahi,"Lo Yihyeh Kli Gever Al Isha,(pasal von chu numei chunga umlou ding ahi)" (Devarim 2:5.) tichun ahoptha e akiti. Numei hon akichen dinga aphallou na ajeh dang khat chu ahile toka ikichentengle keng khatle khat asekhen ahin numeiho dinga tzniut a akisim lou ahi, hiche jeh'a numeihon numei toka hijongle achendingu phallou ahi.
Pajama toh tokah kibang ham?
Hinla Pajama chungchang akisei tengle vang akhoulou jep halacha kijui thei ahi, ajehchu pajama akiti tengle ilup dikontengle inna emutna munna bou ki-kivon jin ahi, hiche hi Rabbi Eliyahu Falk lekha bu Oz vehadar Levusha kiti lekha in akimu in ahi, Rabbi Eliyahu Falk in Rabbi Elyashiv toh Rabbi Vosner akonna hitin asunlha e, inna ajipa teilou koima aumlouna mun ahiloule a emutna munna akichen ding ahile pajama chu akichen dinga phal ahi akiti, Pajama chu "Lo Yihyeh Kli Gever Al Isha,(pasal von chu numei chunga umlou ding ahi)" (Devarim 2:5.) ti in ahoptha lou ahi ajehchu angainah'a pasal hon niseh'a akichen toh pajama khu kibanglou ahi hiche jeh'a pasal von a kisimlou ahi, ahivanga pajama akivonna ahile alupna munna konna room danga mi (achate, asopite ho, inkote ho chuleh adang-dang) umna munna achiding ahilevang Pajama chunga chu von akitup akivon khum ngai ahi, a emutna room'a ajipa toh ahiloule achanga auma ahile Rabbi Eliyahu Falk in pajama kivon ding chu aphal in ahi.
*Pajama chungchanga numeihon achipi minhag ipi ham*
Chumrah achu(Halacha akhoupenna chu) ahile Rabbi Eliyahu Falk in aseijong akiniel kal in toka kiti mong-mong ,"Lo Yihyeh Kli Gever Al Isha,(pasal von chu numei chunga umlou ding ahi)" (Devarim 2:5.) in ahoptha ahi akiti, hinlah minhag chu ahile numei hon pajama chungchanga ahung hitengle vang toka dang tabang'a akisim pon a insunga/room'a ajipa toh ham ahiloule achanga aumpet hamtengle pajama akivon ding chu akhohna aumpoi, a room akonna ahungpot ding ahiale, inna chu midang aumle pajama chunga chu von kitup akivon a hungpot ding ahi.
https://chat.whatsapp.com/IcTRnue3WatDhwdxwQPNaj
*Tzniut ahung kiti tengle pasal holah/milah’a bou ham ahiloule inna iumteng jongle jui ding ham?* Athiengtah’a kisei leh henge milah iumtengle tzniut dingdan toh ichanga ium tengle tzniut ding dan chu akikhetna aum in ahi, hiche akonna tzniut hi adinmunin jong apu e tia ikijil deu ahi, abangkhat chu akhouvin abangkhat chu ahile akhoubeh poi. Hiche chu hoitah’a ikijil doh nadeuva tzniut akiti tengle milah’a bou akijui ahipoi, ichangseh’a ium teng jongle jui ngai ahi tia ihet masat’u ngai ahi, ajehchu nachanga naumpetle jong nachang nahipoi HaShem jong muntin a um ahi tia ihet’u ngai ahi, Ichanga iumteng jongle tzniut tah’a um ngai ahi, ajehchu HaShem jong uma ahi.
Hiche jeh’a chu tzniut akiti tengle milah’a (adeh’a pasal holah’a) tzniut ding daan aum in abanna ichanga ium pet a tzniut kiti jong aume. Numei chu pasal ho koma aumtengle tzniut ding daan akhou penna ajui ngai ahi ajehchu pasal ho lah’a tzniut loukhatchun thilse tamtah ahunglhun sah thei ahi, hichepet’a tzniut ding kiti chu thiljouse ahoptha ahi, apao daan, achaloh daan, akivon daan, anui daan, ami vetdaan chule adang-dang. Alangkhat’a inna aumpet, ajite achate toh aumpet a tzniut daan ajui ding achombeh’a aumkit in ahi, hiche hi pasal holah’a aum pet a tzniut daan sanga akhoumo jep in ahi, tekahnah’a insunga moja asi pumma vahle-le thei ahi, insunga von sao(robe) akivon chu apama achate bus chan athahna’a avondoh ding phallou ahi, ajehchu robe chun atahsah pumpi khu tajongle alhangpia mijousen insunga achanga aumteng akivon ji ahijeh’a apamma ahungkivon tengle amuho lungthim a insunga hiti khu umji daan ahi ti lungthim anei sah ahiloule thildang-dang agelsah jeh’a robe chu insunga kivon ding phal tajongle apama avondoh ding chu tzniut ahipoi chule phal ahipoi. Tekahna dangkhat chu ahile insunga miho ihoutengle aw nemtah’a/ngaitah’a houding ahi-ichate, ijite ihoutengle aw nemtah a kipahtah houding ahi, hinlah lampi’a mi nakimupi ahiloule koihamkhat chun jingkah pha nanti jongle aw ngaitah a jingkah pha le sei angai poi, nan houle aw nemtah kipahtah a hou angai poi, thilnandoh chu nadonbutle ahi. Hinla insunga maljin ahunga mailhei sel a houlou ding chu ahoipoi chule min ajalou daan ajong akilah thei ahi, hichepet tengle vang chu aw nemdom a ahouthei ahi hinla hiche dinmun ajong milunglah lou nadinga akiven jep ngai ahi.
Numei chu achangseh a inna aumtengle tzniut daan chu mundang-dang sanga akhoumo jep in ahi, thildang hilouvin HaShem chu akomma aumjinge tia ageldoh a adei-dei daan a uma adei-dei bollou tea tzniut dingdaan phabep ajui ngai ahi, hinlah hiche daan chu chapang ho aumpeta ajui sanga akhoumo jep thei in ahi, tekahna’a numei nu chu achangseh’a emutna room(bedroom) a aum’a ahileh chapangho umlouna mun ahialeh kengmoja si loutea jong umthei ahi, chule room apam’a achiteng atahsa pumpi akhu tei-tei angai in ahi ahivanga achanga bedroom a aumteng khoutah’a ajui angai tapoi. Swimming pool/twi a kijapna mun hodunga jong achate toh ahialeh kijapna von chu avon a achiding phal ahipoi(adeh’a pasal ho umna mun ahiale phal ahipoi). Mi atamjon ahekhel uvin achate toh kijap in swimming suit pummin achi jiuvin ahi, (chapang ho chun anule pa sagohkeu na amudeu phallou ahi), ahivanga henge numei nu chu aloi numeiho tohbou aumpet ahile vang swimming suit/bathing suit/kisilna von akivon ding chu phal ahi.
Hoitah’a ihungvetlhah a ahile numei hon tzniut daan ajui deu kiti hi khoutah’a ajui ding phat aum in, abangle akhouloujep ajui deu phat aumin, chuleh adinmun/aumna mun toh ktioh a akiphal leh phallou tamtah aumin ahi, hiche hojouse chu numei chun hoitah’a akivettup’a a tzniut daan hoitah’a ajui gut ngai ahi. Pasal jong chun ajuiding aumnai hinlah Numei a ivettengle numei hon tzniut lampanga atoh deu ajui deu atamjon ahi, ajehchu numei chun apao dan, achaloh daan seh-seh’a mi lung alah thei ahi, hiche jeh’a numei chun tzniut daan hoitah’a juiding tia pan alah ngai ahi.
Shulchan Aruch Orach Chayim siman 75 a numei ho(jinei nailou) hon asam alha ding’u phal ahi, akhu’u angai poi akiti hinlah shulchan aruch Even HaEzer siman 101 a numei jinei lou hon asam’u akikhu’u ngai ahi akiti, jinei le jinei hihle asam uchu alha theilou deu ahi akitom ngai’u ahi akiti. Tua chu ivetle Orach Chayim a sam akikhu ding phal ahipoi akitin chuleh Even HaEzer a ivetle sam khu ding akiti kit in ahi,hiche chu hetthei nadinga Magen Avraham toh meforsim hon hilchetna ahin pi uvin ahi. Magen Avraham in ahilchetna chu ahile (Orach Chayim siman 75 in aseibanga)ajinei tokah achu asam akitom angaipoi, hinlah (asam chu alha lou ding tina ahi-Even HaEzer siman 101 in aseibanga) asam chu alha lou ding asam chu rubber band ham khat a akantup angai in ahi.
meforshim dang ho in Magen Avraham in asei chu ajui poi, Even HaEzer siman 101 a akisei chu hitin ahilchen uvin ahi- jineilou akitina chu meithai ahiloule aji toh akikhen numei ho tina ahi atiuvin ahi, aji toh akikhen numei ahiloule meithai khat chun asam akhu ngai ahi tin eihil uvin ahi, hinla Orach Chayim siman 75 in aseibanga jineikha nailou ahialeh vang asam akikhu angai poi tin eihil uvin ahi. Mishna Berurah injong hitima chu halakha posek abol in ahi, hiche halakha posek abol nah’a chun amasa pennin Magen Avraham 75 seif 2 in asei banga numei jineikha nailou honjong asam uchu samkan-nah’a akan deu, asam chu alha lou deu tin asei in ahi. Hitima banga chu jineikha nailou chun asam akan ding tichu minhag ahung hipei-pei in ahi, hinla ajinei masangse uva asam’u akhu’u angai poi akiti. Chacham Ovadia in khelek 4(yabia omer) in hiche chungchang asei in ahi. Yalkut Yosef 91:8 tefillah(pg 318)dungjui a taona akiman(amida) pet tengle numei jinei nailou honjong minhang(chondaan a) alu’u akikhu jiu vin ahi ati.
Tua Magen Avraham in asei chu halakha strict tah’a kajui ding ahi itialeh jui thei ding din mun a um ahi, hiche jong chu asam asao a leh tina ahi asam achomle vang Rabbi Nissim karelitz(Chazon Ish) in khut Shani a asam chu achom’a akikhi theilouleh vang akhi tei-tei angai poi, asam chu alha thei ahi ati.
Tzniut/kitupdaan ahung kiti tengle alhaangpia mi mit lahlouna dinga umding tina ahi, numei chu smart tah kituptah kivon ding akhohna aumpoi, hinla smart val mi mitlah val ding din mun’a umlou ding ahi tekahnah’a sam asao val, akilha(akhulou) tengleh hichechun mi mit alan ahi. Thiljouse hi vettup ji dan het ngai ahi, balance bol ji dan het ngai ahi. Ipi chu ibol a pha ham ipi chu ibol le phalou ham tichu hetngai ahi. Ahethei lou khat jong chun, apam achi tengleh ama akivon daan, achi daan hochu min avetle-le am? Min Avetle-le ale ipihamkhat vang chu abol khel ahi tia akihetngai ahi. Hiche akona chu kiham bol a kitup tah a kivon a mi mitlah louna dinga pan alah ngai ahi.
Whatsapp, facebook ahiloule internet amangkhat chu pasal hileh numei hileh hoitah’a akichih thei ngai ahi. Amasapenna tzniut lou lim khat chu tahdoh louhel ding ahi, hiche chu vetding hihen lang ahilouleh tahdoh ding hijongleh phallou mong-mong ahi.
Tzniut lou lim akitah dohtengle pasal ho kipallhuh(מיכשׁולים) na ahunghiji in, chuleh ama(atah doh ho) kipallhuh najong ahiji.
Tzniut lim gahitajongle halacha dungjuia a phal hitajongle internet a aga tahdoh ding chu deisah ahipoi, ajehchu hiche chu mijouse mu dinga um ahitai, hiche lim chu tzniut tajongleh/numei chu tzniut tah a kisemjongleh mi-mit alah thei ahi hiche chu ave ho kipalna hung hithei ahi, lim atahdoh nu chun mi chonset nading/mi kipallhuh nading lunggel nei a bol tahih jongleh, alunggel a apha dinga ahi tijongleh, achonse a kisim thou-thou ahi, hichejeh’a alim chu atah doh dinga deisah ahipoi, akiven a pha ahi.
Chuleh thilhoiloutah khat alhaangpia mijousen abol nom chu ahile ajite toh lim kila; akikoi pet ham ahiloule khut akitu-to pet ham chu internet a atahdoh jiuvin ahi, hichechu bollou hel a pha ahi. Shulchan Aruch a Rema in “mipi lah’a kingailuttona vetsah ding phallou ahi” ati, tekahnah’a jicha hitajongleh lampi a kikoitu a chi-le-le ding, kingailutna mipi lah’a vetsah ding phallou ahi, achangseh uva inna aumpetna ahileh akhohna aumpoi hinlah milah’a hitichu kingailutna vetsah ding chu phal ahipoi, hitobanga chu halacha a akiseibanga hicheho tobang lim-ho jong lah loua pha ahi.
Pasal in numei tzniut tah’a akivon lim amunah’a akipallhuh keu hilouvin, hiche lim hochun mi khatleh khat jong athangset sah thei ahi, itobanga tzniut tah a kivon jongleh pasal hileh numei hileh hiche lim amu khat chun “ama vang ahoival e” “hiche von akivon khu ahoi e” tiho lunggel ahungnei uva thangse thei uahi. Thangsetna in Ayin HaRa(mit lampanga lhepna) ahinpudoh jin ahi. Leiset a hi hahsatna chule vangsetna tamtah akitoh sa ahitai, Ayin HaRa chu koijin aga ngai chatbe diham?
Ajite toh akipa pet lim alah a mijouse koma ‘kaji nei’a, kakipah val e’ tia vetsahle-le angai poi, hichechu naji toh nang kikah a nakoi ding ahi, naji nei chu ‘kavangse e’ tia jong nasei le-le ding ahilouleh navetsah le-le ding ahipoi, naji toh nang hinkho chu insunga nakikoi tup ngai ahi mijouse hetsah ngailou ahi.
Rabbi Shay Tahan in Ijite lim hileh ichate lim hileh Ayin HaRa jeh’a internet a post le-le angai poi, nachate chu itobanga melhoi henlang vetnom umtajongleh leiset pumpi vetsah angaipoi, nang in kitup tah a kikoi in ati.
Ingailut ho chu phatseh’a kimu nom jing ahi, hiche jeh’a alim ho ikom a kikoi ji ahi, tekahnah’a office ho vel a itable chunga akikoi nom ji, hiche chu aboina aumpoi, hichechu nang dinga bou na office a nakikoi ahi, hinlah internet a mijouse mu dinga ipiding koi ngai ham? Hiche chun Ayin HaRa ahin puhlut bepseu ding ahi, hiti bolding chu ajeh hoitah jong aumpoi, deisah jong ahipoi, nang dinga kikoi inlang leiset pumpi mu dinga koi hih in, hiche chu deisah ahi,
halacha dungjui lim hochu internet a tahdoh phal ham? Lim chu halacha dungjui ahipoule, tichu tzniut ahi pouleh halacha dungjui a phal ahi hinlah internet a leiset pumpi munadinga tahdohle-le dingchu deisah ahipoi, hiche akonna chu kiven a pha ahi.
Baalei Teshuva hon adoh nom pen uchu ahile iti kivon ngai ham, avon anei sa ho chu ipi lo a pha ham tiho ahiloule iti akivon uva pha ham, tiho adongnom uvin ahi.
Torah ahiloule halacha in achet-chet a hiti hiche von hi nakivon ngai ahe atipoi, a tzniut poule phalna akipen ahi, pasal ho a jeans toka, numeiho a denim skirt(jeans skirt) hijongle tzniut daan ajui poule phal ahi, vonlui hochu tzniut daan ajui poule itabang hijongle phal ahi, hougut hon akivon hotabanga akivon jong angai hih in ahi, hinla kivonding chungchang ahung hitengle thildang-dang jong gellhah ngai ahi, nakivon daan chun nami hina avetsah in ahi, hiche jeh’a koitabang nahi nom am tia nakihet masat ngai ahi, tekahnah’a kippah/yalmuke akikhui tho ho khu nakikhuh a ahile Torah Yeshiva group ho sanga mizrachi hotoh nakilo ding ahi. Nachate chu eretz Israel a um Yeshiva’ho teiloua Yeshiva mong-mong a kasol nom e natia ahile amaho chu kippah kikhuithu ho nakikhuh sah a ahile Yeshiva chapang hotochun thakhat’a kigel thei lou deu ahi ajehchu Yeshiva achu mijousen kippah vom akikhuh jiuvin ahi. Kippah vom chun amaho hi Yeshiva chapang ahiuve tia ahetsah ahi.
Hitamabanga chu amaho toh nakibah nom uva ahile denim skirt tiho, jeans tiho kivonlou ding ahi, yeshiva’a Torah asimnom khat chu hitichun akivon ji poi ajehchu nakivon daan chun koitabang mi nahi ham tia ahetsah jin ahi, chuleh amun’a umhotochun thakhat hina jong avetsah in ahi, mi toh akibang ikivontengle achombeh’a akigel ji poi.
Mi injong ikivon daan a ija dom jiu vin ahi, mi jaa thei dinga ikivonle min ijaa dom jin ahi. Tekahnah’a - koitabanghamkhat chu company lentah’a natonga achileh jeans toka chom ahiloule sandal kisi pum in achi ji poi, suit kilom tahle neck tie toh tho a akivon ji, jaathei dom in akivon jin ahi, numei hijongle kitup tah’a mijaa thei dingin akivon ji, songkhol chom ahiloule von neocha-cha ho akivon jipoi, atohnadungjui a von akivon jiuvin ahi, lengnu ham ahiloule lengte ham ahiloule president ho ajite ham ivetle phatseh’a mijaa thei dingin akivon jiuvin ahi, atahsa ho adosah jipouvin ahi, ahiloule von kichi tah(tight tah) akivon jipouvin ahi, jeans skirt ahiloule jean pants hojong akivon jipouvin, hitichu kitup tah’a ikivon tengle jaana akichangjin ahi.
Eiho dehset hi vaan le lei sempa, Leng jouse Lengpa chate ihiuvin min ijaa nading uva ikivon’u ngai ahi.
Chule kitup tah’a Judaism ihinadol a kivon ding apoimona khat chu ahile, Juda te kivon daan a ihung kivon tengleu chonsetna akonna jong ikivengdoh jiu vin ahi. Tekahnah’a chonsetna khat ibolgut pet a ilu chung uva kippah ham/kissui rosh ham aum igeldoh uva, chonsetna chu kibol le khillul HaShem kibol khante tia kiging jing di ahi. Ikivon daan hin midangho koma ipitabang mi ihiuham tin jong avetsah in chule eile ei injong ipi mi kahi ham tia akigeldoh jing in ahi.
Tua akisei jouse chu hoitah’a gel a koitabanghamkhat chu Torah hoitah’a ajui nomle Torah hoitah’a jui hotabanga kivon ding ahi, hinla hichemanna chu mijouse koma hiti hiti kivon in ti thei jong ahipoi amahochu tzniut daan dungjui a akivontup pouleu phal ahi. Hinlah kivon daan hin Juda chonchan khanchan jong ahoptha in ahi chule mihem lungthim/lunggel/achaloh daan jong akivon dungjui a kingam ahi chule midangho koma itabang mi kahi am tia vetsahna jong ahi.
Kum ijat akonna numei chu kituptah’a akivonpat ngai ham tia Mishna berurah toh Chazon ish kikah’a kinielna(machloket) aum in ahi.
Machloket chu iti kivon ngai ham ti chungchanga ahipoi hinlah ikom’a numei uma hoitah’a akivontuplou le taoding ahiloule kiryat shema sei ding ahiloule Torah jil ding phallou ahi. Vetsahnah’a numei akeng(akhup akon) doh ahiloule akhut(akiuchawng) doh umna munna natao ding phallou ahi, ahiloule amalang ngat a shema seiding jong phallou ahi chule Torah thu seiding jong phallou ahi.
*Hiche halacha chun numei chu kum ijat akonna ahoptha ham?* Biur halacha in siman ayin hay(first edition) in shulchan shlomo akonnin alah doh in numei chapang kum 3 ahi akonna hiche halacha chun ahoptha ahi ati. Numei chapang kum 3 ahi akonna kituptah’a akivonloule amasanga tao ding, shema seiding, divrei Torah seiding phallou ahitai.
*Chazon Ish(Rabbi Avraham Yeshaya karelitz) in aniel kal in* hitin aseiye numei kituplou masanga taoding, shema seiding chule Torah kijil ding ahung kiphallou na ajehchu ahile mihem lungthim a lungthim hoilou/phalou(hirhurim) akineiji jeh’a ahi ati, ajehchu kum 2-3 ahigei’a chu chapang tahsa anei nalai in hinla kum 6-7 ahitengle nungah tahsa aput jiuvin ahi ati hijeh’a chu hiche kum aphah tengle chun hoitah’a akivon tup ding angai in ahi, hitichu abol le halacha palkehloua mi hoitah’a ataosah thei ding ahi. Hiche hi nu-pa atam jo akichih thei ngai uvin ahi, achate von neocha-cha akivon sah jiuvin, satlai dihsetle hitichu akivon sah jiuvin ahi, hiche tabang mun achu tao ding jong phallou ahi, chule taona ding mun ajong achate hitichu asol ding ujong phallou ahi. Na taona munna hitichu akivon numei namu a ahileh, namai kisel inlang siddur bou chu ve in ahiloule numei nu umnalanga konna chu kihei doh inlang um in.
*Hinla kum ijat akonna numei chapang chun hiche(kitup ding) halacha chu ajui ngai ham?* Chazon Ish dungjui a ivetle kum 6-7 ahi akonna ahi, Mishna Berurah akonna ivetle kum 3 ahi akiti. Atamjo in hiche hi kituploua kivon numei ho koma atao jing ho ading bou halacha ahi atiuvin ahi. Hinlah anumei nu amatah chu tzniut tah’a kum 3 ahi akonna akivon ngai ahi, hitima chun Shlomo Zalman Auerbach in posek anabol in ahi, Chinukh(chapang ho kijilna) jeh’a tzniut tah’a kivon ding chule tzniut tah’a umding daan hochu kum 3 akonnna akijil pat ngai ahi ati. Kum 3 masang ahilevang akhohna aumpoi. Hiche sanga akhoumo joh 6-7 akonna ajui jong aumin, hinlah kum 6-7 sanga gei jo avang chu phallou ahi. Halacha akhou chu ajui a pha ahi hinla akhoulou juiding ahile Chazon Ish in asei 6-7 chan bou chu hisah ding ahi hiche sanga chu akum chu kal sah beh lou ding ahi. 6-7 tia achet’a akisei lou ajehchu ahile mihemjouse tahsa akibang pon abangkhat chu atahsah hoitah’a akisem vah in abangkhat chu avai gep jep jin ahi, hiche jeh’a anu le apa chun phatseh’a achate chu iti mi mua kivon am tiho hoitah’a halacha dungjuia hinam tia avetlhah ngai ahi. Hiche hi(numei kituplou masanga taolou ding kiti hi) hoitah’a akichih thei a ajui ngai ahi, ichate hihenlang ahiloule hou inna midang cha hijongle.
*Halacha chu ahile Biur Halacha(ibid) a akisut banga* hiche halacha(numei kituplou masanga taolou ding, shema seilou ding chule Torah thu seilou ding kiti) hi numeijouse chunga adihsoh keijin hinla eima chate ahilevang kum 11 ahichan gei a halacha khou lou’a jui thei ahi ati, ajehchu hiche kum geia chu nu le pa chunga hirhurim ema aumjipoi, ahivanga akhou chu jui a pha ahi ajehchu pate ataopet’a, shema seipet ahiloule Torah jilpet’a achate kituplou tah’a aumding chu deisah ahipoi.
Tin suhsao/suhchom ding tzniut chungchanga Torah in hitin asei in ahi (deuteronomy 21:10-14, parashat ki tetze) “eshet yefat toar” gaal a akonna numei akipui uva ahile numei nu chu adeichat lou nadinga “numei nu chu hoimo/kidahum tah a ni 30 jen aumngai ahi” hiche parasha ma-ma achun (numei nu chu ahoilou nadinga/kidahumtah’a aum nadinga) tin chungchanga hitin akisei e “veashta et tziparneiha” וְעָשְׂתָ֖ה אֶת־צִפׇּרְנֶֽיהָ akiti, Rashi in hitin aledoh in ahi-kidah aum nadinga atin chu akihoi ngai ahi ati, hiche akonna ivetle Rashi dungjuia tin asao khat chu kidah umtah ahi. Henge tin chu isuhhoiloua nail polish ho inuloua, suhthienglou tea ikoile kidah umta ahiji.
Ramban in Rashi thusei chu anielkal in hitin asei in ahi tin chu tan hoisao ding akiti poi hinlah atan chom ding kitinah ahi ajehchu akihoisao le tin chu ahoijin ahi atin ahi. Ramban in numei ho chondaan chu ahile ahoinadeuva atin’u akisuhsao jiuvin chule nail polish akinujiuvin ahi, hinlah juda numei te minhag ham ahiloule gentile numei minhag ham tia vang Ramban in aseichen poi-ahivanga laikonna ihetdoh deu chu ahile tin suhsao chu akisuhhoi nadeuva ahi tia hetthei ahi. Hinla ahoi/thilhoi akitengle chun Torah kipeh pet(mishna, gemara, rishonim achronim ho khang) a ahoitoh tukhanga ahoi kiti chu kibanglou meithei ahi, tekahnah’a Gemara Masechet Shabbat perek 5 a numei ho chungchang akisei pet achu amaho khanga numei alen ho chu ahoi a kisim ahi, hiche jeh’a hiche khanga numei hochun amai uchu alen a kimunadinga angong uva belt tabang ham khat akoijiuvin ahi, hiche chu hichepet chun ahoi in akisim in ahi, hinla tukhanga vang ahoi kiti chu akikhel tai, tukhanga agong/aneo chu ahoi a akisim tabangin aumtai, hiche akonna hetthei chu ahoi kiti chu kikhel thei ahi.
Tin chungchanga jong ahoi kiti chu masanga toh kibang talou ding ahi tukhanga ahoi kiti chu ami-ami in agel dan’a hithei ahi, chule akom vel a umho dungjui ajong hithei ahi, ipi chu hitaleh tin asao chu Ramban dungjui a ahoi/apha ahi tin ijil doh uvin, hiche jeh’a mikhat chu akichih thei ngai ahi, tin chu asuh sao ham, nail polish anu ham ahile kitup(tzniut)ding adei a ahile mi-mit lah lou dinga abol ngai ahi . Rabbi Eliyahu Pesach falk(Oz Vehadar Levusha)-Numei hon angai nah’a nail polish akinu jing kho/mun a aum a ahile nail polish kinuding chu phal ahi, hinlah anu a ahitah jongle mi-mit alathei ho amanlou ding ahi(adihset a tukhanga nail polish chunga ajat-jat kibeh/kinu ho hi mi-mit alan phallou ahi), nail polish color chu ahithei channa akhutjung color toh kibang ahingai ahi, color pahlah-lah ho phallou ahi.
Kitupding(tzniut) thu ahung kisei tengle jaat ni ahiji:-1.Numei nu atahsa kitupdingdaan-tekahnah’a atahsa akikhu ding dol khat chu akikhuloua ahile hichechu mi-mit la a kisim ahin phallou ahi, amachun mi-mit lah ding lah louding gellou tea hitichu kivon hitajongle phallou ahi. Tahsa akitomtup ding hochu kitomtup ngai ahi-mai toh khut teiloua adang se-se chu halacha dungjuia kitomtup ding/khu ding akiti banga bol ngai ahi 2.Avon ho(tahsa tom/khu nah’a kimang) chungchanga kitup ding daan-tahsa tomnah’a/khunah’a kimang hojong chu akitup ngai, mi-mit alahlou ahi angai akitup ngai ahi, ajehchu von akituplou khat a mi-mitlah lou nadinga natahsa gakhu/gatom tajongle chun navon nakivon jeh’a chu mi atamjo mi-nalah khah thei dinmun hung umthei ahi-von pahlah-lah, ahiloule color pah-lah khat nakivonlechun mi-mit alah ding hetsa ahi chule min lungthim phallou jat-jat ahinnei thei ahi, nail polish chungchanga jong hitima’a chu ahi, khut tin chu khungailou, mimua kikoi tajongle mi-mitlah lou nadinga koi ngai ahi, khut tin hitajongle numei nu chu akitup sah ngai ahi. Hitamabanga chu bilba ahiloule khi ahiloule kengkoh ho chunga chule thildang-dang chunga jong kitupdaan(tzniut) jui ngai ahi. Henge numei chu akiseptup ngai ahi, hinla kisemtup val a mi-mitladinga hilou, akiseptup jong chu tzniut tah’a ahingai ahi.